Bus အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

Bus ဟာ motherboard ေပၚမွာရိွတဲ ့ Hardware Components ေတြတစ္ခုနဲ ့တစ္ခုဆက္သြယ္ႏိုင္ဖို ့ အတြက္သံုးပါတယ္။ Bus ဆိုတာ physical connections ျဖစ္တဲ့ Cable နဲ ့ Circuit ျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာတစ္လံုးလုပ္ေဆာင္မႈအပိုင္း၌ Data ေတြသယ္ႏိုင္မဲ ့Bus ဟာ မရိွမျဖစ္လိုအပ္ပါတယ္။ Bus ေတြဟာ Data ေတြကို ပို႔ေဆာင္ေပးေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး အဓိကအားျဖင့္ Processorႏွင့္အျခား Component မ်ားအၾကား Bus မွတစ္ဆင့္ Data မ်ား ပုိ႔ေဆာင္ေပးပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံကြန္ပ်ဴတာႏွစ္လံုးၾကား ဆက္သြယ္မႈအပိုင္းမ်ားကိုလည္း ေဆာင္႐ြက္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

Figure .. Parallel Databuses ပံု

အေစာပိုင္းကာလ ကြန္ပ်ဴတာ Bus မ်ားဟာ Parallel Electrical Bus အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး ၎ဟာ Connection မ်ားစြာျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္ထားပါတယ္။  ဒါေပမယ့္ ယေန႔ေခတ္ မွာေတာ့ Busတည္ေဆာက္ပံုကို ျပင္ဆင္ခဲ့ၿပီး ကြန္ပ်ဴတာအတြင္း႐ွိ Bus မ်ားဟာ Parallel အေနျဖင့္ေရာ Bit-Serial Connection အေနျဖင့္ ပါအသံုးျပဳလာႏိုင္ပါတယ္။ 

Bus မ်ားဟာMotherboard ေပၚ႐ွိ (Electrical Pathway) ေတြျဖစ္ၾကၿပီး ၎အစုအေ၀းမ်ားကို Trace ဟုလည္း ေခၚဆိုႏိုင္ပါတယ္။ Bus မ်ားဟာ Parallel အေနျဖင့္ Data မ်ားကို သယ္ေဆာင္ေပးႏိုင္သလို Serial အေနျဖင့္လည္း Data မ်ားအား Bit-Serial ပံုစံျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ထုိ႔ျပင္ Bus မ်ားဟာ Motherboard ေပၚတြင္ Video Card, Sound Card စသည္ျဖင့္ Extra Card မ်ားခ်ိတ္ဆက္တပ္ဆင္ ရာမွာလည္း Bus မ်ားဟာ အဓိကလုပ္ေဆာင္ေပးရပါတယ္။

Serial Bus အမ်ားစုတြင္ Conductor အမ်ားအျပားပါ၀င္ၾကၿပီး ၎တို႔ပို႔ေဆာင္ႏိုင္ေသာ Data Rate ဟာလည္း ျမန္ဆန္ၾကပါတယ္။ Serial Bus ဟာ Data လႊဲေျပာင္းရာ၌ Parallel Bus ထက္ ပိုမိုျမန္ဆန္စြာလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။Parallel Bus မ်ားကေတာ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္Function မ်ားျပားလာေသာအခါတြင္ အဆင္မေျပတာေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းParallel Bus ေတြေနရာမွာ Double Pump Bus မ်ားကို အစားထိုးအသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာ Internal ႏွင့္ External Bus ဆိုျပီး Bus ႏွစ္မ်ိဳးရိွပါတယ္။ Internal Bus ကေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာအတြင္း႐ွိ Component မ်ားအားလံုးကို ထို Motherboard ဆီသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ Internal Bus အား Local Bus ဟုေခၚေ၀ၚၿပီး ကြန္ပ်ဴတာအတြင္း႐ွိ Local Device မ်ားကိုရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ External Bus ကေတာ့ ျပင္ပမွ လာေရာက္ ခ်ိတ္ဆက္အသံုးျပဳသည့္ Device မ်ားႏွင့္ဆက္သြယ္ရာတြင္ အဓိကလုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Expansion Bus ေတြဟာလည္း External Bus လို႔ေျပာလို႔ရပါတယ္။ Network ႏွင့္ Busမ်ား အၾကားၾကားခံအေနျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္သည့္ နည္းပညာႏွစ္မ်ိဳးကိုေတာ့ Infini Band ႏွင့္ HyperTransport ဟုေခၚဆိုၾကပါတယ္။

Figure.. 32 Bits Data Bus ပံု

Bus ကို တစ္ၾကိမ္မွာ ထုတ္လႊတ္ႏိုင္တဲ ့ Data ပမာဏေပၚမူတည္ျပီး Width အမ်ိဳးအစား ခြဲျခား ႏုိင္ပါတယ္။သူ ့ကို Bits ေတြနဲ ့ေဖာ္ျပပါတယ္။ Bus ရဲ ့ပို ့လႊတ္ႏိုင္တဲ ့Data အက်ယ္အ၀န္းဟာ Bus ေပၚမွာပါတဲ ့ Cable အေရအတြက္နဲ ့တိုက္ရိုက္ အခ်ိဳးက်ပါတယ္။ဆိုလိုတာက 32 Wires ရိွရင္ 32 Bits ေပါ့။

ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ ့ Bus Speed ကို Frequency နဲ ့ေဖာ္ျပပါတယ္။ တစ္စကၠန္ ့မွာ ပို ့ႏိုင္တဲ ့ Packets အေရအတြက္ေပၚမူတည္ျပီးတိုင္းတာတာပါေနာ္။ ပို ့တဲ ့ဒါမွမဟုတ္လက္ခံရရိွတဲ ့ Dataေတြကို Cycle လို ့ေခၚပါတယ္။

Figure.. Address , Data , Control Buses ပံု

Bus တစ္ခုခ်င္းဟာ သိသာထင္ရွားတဲ ့ Line ေတြ 50 ကေန 100 အထိပါ၀င္ျပီး အပိုင္း 3 ပိုင္းနဲ ့ဖြဲ ့စည္း ထားပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ ့

(1) Address Bus

(2) Data Bus

(3) Control Bus တို ့ပဲျဖစ္ပါတယ္။

Address Bus ကို Memory Bus လို့လည္းေခၚပါတယ္။ Memory Address ေတြနဲ ့ Processor က data ေတြကို read/ write လုပ္ဖို ့အတြက္ ဆက္သြယ္ခ်င္တဲ ့အခါသံုးပါတယ္။သူက direction တစ္ဖက္တည္းသြားႏိုင္တဲ ့ Bus ပါ။

Data Bus ကေတာ ့ Processor ဆီကိုသြားတဲ ့ , Processor ဆီကလာတဲ အမိန္ ့ေတြကို လက္ခံေပးတာပါ။သူက Direction ႏွစ္ဘက္သြားႏိုင္တဲ ့ Bus ပါ။

Control Bus ကို Command Bus လို ့လည္းေခၚပါတယ္။ သူက Control Unit ေတြဆီကလာတဲ ့ Orders ေတြနဲ ့ Singal ေတြကို တျခား Hardware Components ေတြ ကို ပို ့ေဆာင္ေပးပါတယ္။ သူက Direction အျပန္အလွန္သြားႏိုင္တဲ ့ Bus ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေလာက္ဆိုရင္ Bus ေတြအေၾကာင္း အေရးၾကီးတာေလးေတြသိရိွေလာက္ျပီထင္ပါတယ္။ အားလံုးပဲ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ။